UYGARLIKLARI YOK EDEN DEPREMLER

Deprem...Dünyanın herhangi bir yerinde olduğu zaman gündeme gelen, şiddetine ve verdiği zarara göre günlerce, haftalarca konuşulan sonra unutulan, yeni bir sarsıntıyla tekrar kendini hatırlatan, ne zaman nerede olacağı, insanları ne şartlarda yakalayacağı bilinmeyen, uygarlıkları yok eden, şehirleri haritadan silen, siyasi değişimlere bile neden olup, yüzyıllık tabletlere kazınan, destanlara konu olan doğa olayı.

“Mutlu tanrılar böylece kışkırtıp birbirlerini
çetin bir savaş kopardılar aralarında.
Tanrıların, insanların babası da yukardan
gürül gürül gürletti gökyüzünü,
aşağıda Poseidon sarstı sonsuz toprağı,
sarstı yüce doruklarını dağların.”

Diye yazar Homeros'un İlyada'sında.

Mitolojide denizler tanrısı olarak bilinen Poseidon, denizin dibindeki sarayında oturur ve kızdığı zaman üç dişli asasını yere vurarak depremler yaratırmış efsaneye göre işte bu yüzden aynı zamanda depremlerinde yaratıcısı kabul edilmiş, Hesiodos onu toprağın efendisi, yeri sarsan olarak nitelendirmiş.

"Diogenes'in oğlu Thrason, bu mezarı oğulları beş yaşındaki Deksiphanes,
Dört yaşındaki Thrason ile onların bakıcısı Hermes için yaptırdı.
İkiside yıkıntıların altında, onun kolları arasında idi." diye yazar Nikomedia (İzmit) bulunan MS 2yy tarihlenen mezar taşında. Bakıcılarının ellerini tutan iki çocuk işlenmiştir şu anda Louvre Müzesinde sergilenen stelde.

Girit adasındaki Minos Uygarlığı şiddetli bir deprem sonrasında zayıflayıp ortadan kalkmış, Truva'nın surlarının yine bir deprem sonrası yıkılması sonucunda Yunanlılar kolayca şehre girebilmiş ve bugünkü Van gölü kıyısında güçlü bir uygarlık kurmuş olan Urartular ise büyük bir olasılıkla bir deprem sonrası yıkılmışlar. Urfalı Mateos ise bu olayı "Vaspuragan eyaletinde büyük tahribat vukuu buldu. Deniz kaynamış
ateş karaya vurmuş, yer şiddetle sarsılmış, balıklar karaya vurmuş." diyerek dile getirmiştir.

Küçükasya'dan Anadolu'ya, prehistorik çağlardan günümüze, batıdan doğuya dönem dönem depremlerle sarsılmış bu topraklar. Kimi zaman arkasında büyük acılar bırakarak yıkıp geçmiş , kimi zaman teğet geçmiş ufak sıyrıklarla. Ama her defasında bir şeyler götürmüş insanlardan...Kimi zaman evlerini, kimi zamanda sevdiklerini...Onlarla birlikte yıkıntıların arasında kalmış anıları, bir daha geri gelmemek üzere...