JACEK YERKA VE ZAHRADA... FENA HALDE SURREALİSTİM BU ARALAR...





Jacek Yerka...Bir çoğunuz bu ismi duymuşsunuzdur. 1952 Polonya Torun doğumlu sürrealist ressam. Sanatçı bir anne ve babanın oğlu olan Yerka'nın çocukluğu boya kalemleri, silgiler, fırçalar ve kağıtlar arasında geçmiş. Dışarıda oynamayı sevmeyen sınıfta oturarak kendi iç dünyasını yansıtan resimler çizmeyi tercih etmiş ve durum onda anti-sosyalliğe sebep olsada geleceğin surrealist ressamının ilk adımlarını atmasını sağlamış.   Astronomi veya tıp eğitimi almak isterken bitirme sınavlarına bir sene kala yaptığı U dönüşü sayesinde ailesinin izinden giderek akademiye girmiş. Torun'da bulunan Copernicus Üniversitesi baskı bölümünden mezun olmuş. Üniversite hayatı boyunca akşamları yaptığı resimleri yalnızca ailesine ve arkadaşlarına göstermiş. Başkasının görmesine izin vermemiş. 






1980 yılından itibaren Varşova'daki bir çok galeri ile çalışmış. Çalışmalarında Pieter Bruegel, Jan Van Eyck, Cagliostro gibi sanatçılardan esinlenmiş. Eserlerine gizemli olağanüstü yapılar, tuhaf manzaralar ve çocukluğundan kalan görüntüleri yansıtır özellikle de büyükannesinin mutfağını. 1950'leri onu etkileyen altın yıllar olarak adlandıran sanatçı bugüne kadar Polonya, Monaco, Almanya, Fransa, ve Amerika'da sergiler açmış. 






Jacek Yerka'nın eserlerini ne zaman görsem aklıma yıllar önce seyrettiğim Zahrada filmi gelir. Yerka'nın tabloları mı yoksa Zahrada'mı daha uçuk yoksa başa baş mı gelirler bilemedim ama bu iki isim nedense her zaman birbirini çağrıştırıyor. Yerka'nın çılgın bahçelerini anımsatan bir bahçe filmi olmasından olsa gerek...Adı üstünde Zahrada...Bahçe...




Filmin konusuna gelince ; Babasının bir müşterisi ile ilişkiye giren Jakup babasına yakalanınca babası ona ölen büyükbabasının bahçeli evini satarak kendine bir ev almasını söyler. Metruk bahçeli eve giden Jakup orada büyükbabasına ait bir günlük bulur. Günlük tersten yazılmıştır ve ancak ayna yardımıyla okunabilmektedir. Jakup bahçeli eve yerleşip bir yandan büyükbabasının günlüğünü okurken diğer yandan karşılaştığı bir melek sayesinde gerçek aşkı keşfetmeye başlar. 

Eğer bugüne kadar seyretmediyseniz ve uçuk kaçık filmleri seviyorsanız kaçırmamanız gereken bir film derim. İyi seyirler :)


MARİGOLD HOTEL...BİR HİNDİSTAN HİKAYESİ...

Marigold Hotel...Hımmmm işte en sevdiğim filmlerden biri daha. Hani şu defalarca seyretsem de bıkmam dediklerimden. 

Bu gece yine seyrettim. Hindistan'ın egzotik manzaraları eşliğinde izleyenini sarıp sarmalıyor. Bir grup insanın aşklarını, umutlarını, hayal kırıklıklarını ve aralarındaki sımsıcak insan ilişkilerini anlatan bir film.



Birbirlerini daha önce tanımayan bir grup yaşlı İngiliz çeşitli nedenlerle Hindistan'a gitmeye karar verir. Marigold Hotel'in sunduğu imkanların büyüsüne kapılan insanlar otele rezervasyonlarını yaptırır. Önce kocasını daha sonra ondan kalan borçlarını ödemek için evini kaybeden Evelyn, yıllarca bir ailenin yanında çalışıp onların çocuklarına bakan fakat bir süre sonra yaşlılığından dolayı yerine genç birini aldıkları için işinden çıkarılan suratsız Muriel, gençlik aşkının peşinden Hindistan'a gelen Douglas, zengin bir koca arayan Madge, sevdiği kıza kavuşmak için annesini razı etmeye aynı zamanda da babasından kalan oteli satılmaktan kurtarmak için var gücüyle çalışan Sonny...Uzunca bir yolcuktan sonra Marigold Hotel'in avlusunda buluşurlar. Hotel onlara vadettiği konforu sunamaz ama hayatlarına farklı bir renk getirir. Sonuç; onlar ermiş muradına biz çıkalım kerevetine...

Güzel bir film seyretmek isteyenlere tavsiye edilir :) 




ÖZGÜR EDEBİYAT'A VEDA EDERKEN...



Özgür Edebiyat dergisi ile tanışmam Türkiye Pen Yazarlar Derneğinin öykü atölyesine katılmamla olmuştu. Önce derginin hikaye danışmanı yazar İbrahim Yıldırım'la tanıştım sonra da onun önerisi ile Özgür Edebiyat'la. 

Dergiyi ilk okumaya başladığım günden itibaren kesintisiz her sayısını aldım. İki ayda bir yayınlanan hikayeleri, şiirleri, eleştiri ve denemeleri ile dolu dolu ve kaliteli bir edebiyat dergisi idi. 

İlk başlarda iyi bir okuyucusu oldum sonra biraz çekinerekte olsa yazdığım bir hikayeyi gönderdim kendilerine. "Metrodaki Vivaldi". Pazar günleri PEN'e giderken kullandığım metrodaki müzisyenlerden esinlenerek yazmıştım bu yazıyı. Kısa bir süre sonra ufak tefek düzeltmeler sonucunda yazıyı yayın programlarına aldıkları haberi geldi ve 2011 yılında 25. sayılarında hikayemi yayınladılar. Çok sevinmiştim. Dile kolay Atilla Birkiye, Özdemir İnce, İbrahim Yıldırım, Kemal Bek gibi Türk Edebiyatı'nın hatırı sayılır yazarlarının arasında benim de öyküm yayınlanmıştı. Yayınlanan ilk öyküm idi. 

Daha sonraları tembellik yapmadığım zamanlarda yazdığım bazı öyküleri yine kendilerine gönderdim. Gönderdiğim iki öykümü daha yayın programına aldıklarını yazdılar." Yalnızlar pansiyonu" adlı öykümü de bu son sayılarında yayınlayarak bana da veda ettiler. 

Ve bugün facebook sayfamı açtığımda Özgür Edebiyat'ın yayın yönetmeni Metin Celal'den  bir gönderi geldiği gördüm. Tıkladım, ilk üç satır...İki, üç kere okudum herhalde. Her defasında boğazımdaki düğümler biraz daha arttı;

"Özgür Edebiyat 42. Sayı Çıktı!
Tadında bırakıyoruz...
Özgür Edebiyat 42. Sayı ile okurlarına veda ediyor."


Ahhhh dedim bu olmadı işte. Böyle bir dergi yayın hayatına son vermemeli. Yazık olur. Ve oldu da. Aklıma Metin Celal'in bu senenin başındaki yazısı geldi. "Yedinci yıla girerken". Derginin 37. sayısında şöyle yazmıştı : "Özgür Edebiyat bir çok edebiyat dergisi gibi kendi yağıyla kavruluyor. Bütçemizin neredeyse tamamını dergi satışlarıyla sağlıyoruz."

"Özgür Edebiyat tamamen kişisel ve kurumsal fedakarlıklarla yayınlanıyor. Dergiden mali gelir elde eden hemen hiç kimse yok. Hiç bir yazarımız, çevirmenimiz telif ücreti almıyor. Ben dahil dergiyi hazırlayanlar da bir ücret almıyorlar. Yayın Kurulu'nda bugüne dek emek veren Atilla Birkiye'nin, Adnan Özer'in, hikaye danışmanımız İbrahim Yıldırım'ın emeklerinin karşılığını ne yapsak ödeyemeyiz. Özgür Yayınları başta Erol Ulu olmak üzere tüm kadrosuyla ilk günden beri dergiye teknik destek veriyor. Biz de elimizden geldiğince onlara yük olmamaya çalışıyoruz. Sonuç olarak, bir bütçemiz olmadığı için bütçeyi denk getirmek gibi bir derdimiz yok. Özgür Edebiyat, okurlarının ilgisiyle yaşayan bir dergi. Satışlar yayınevini zarar ettirecek düzeye düşmediği müddetçe yayını sürdürmek dileğindeyiz." 

Yazısına reklam, dağıtım gibi bir takım sorunlarla devam ediyor yazıları, şiirleri ve öyküleriyle dergiyi destekleyenlere teşekkür ederek bitiriyordu. Belkide sonun başlangıcının ilk sinyallerini veriyordu okuyucularına. 

Kim bilir kaç edebiyat dergisi kapılarına kilit vurdu şimdiye kadar ve vurmaya devam edecek. 70 milyonluk ülkemizde okuyan, yazan, sorgulayan bir avuç insana karşı sabahtan akşama kadar tv karşılarında göbek atıp, yemek masalarında onun tuzu eksik, bunun şekeri fazla diyerek kavga eden, kim kimle evleniyor ve ya birbirinden kötü çoğu Amerikan takliti dizileri gözünü kırpmadan izleyen insanlar biraz da okumaya zaman ayırsalar belki bir şeyler değişir şu ülkede...

Özgür Edebiyat'a veda ederken bazı insanlara şöyle demek geçiyor içimden;


                                              
                                    


PARIS...LA FIN :)


Montmartre dedim, ressamlar dedim, sokak şarkıcıları dedim biraz ondan biraz bundan anlatmaya çalıştım, çokça da fotoğraf paylaştım ama Paris'te en çok sevdiğim şeyleri anlatmayı en sona bıraktım...Kitapçılar, cafeler, ufak dükkanlar ve Louvre ve Eyfel...Hadi hazır mısınız Paris'in arnavut kaldırımlı sokaklarında ufak bir gezintiye daha. Yorulduğumuzda soluklanmak için cafelerden birinde ufak bir kafe molası da vermeyi de ihmal etmeyiz merak etmeyin :)





İlk durağımız Eyfel :) Paris'teki kabusum :) Pazar sabahı Eyfel'e gitmeye karar verdik. Kahvaltıdan sonra metro ile kısa bir yolculuktan sonra kendimizi ayaklarının dibinde bulduk. Kızımın Madagaskar 3'deki polis şefi Chantal Du Bois'ya benzettiği devriye gezen kadın askerin yanından geçerek bilet gişelerinin önüne geldik. Bir kuyruk bir kuyruk. Bahçeyi kaç kere dönüyor. Bir tanesinde ise iki üç turist var. Görevliye ne olduklarını sorunca kuyruğun asansörle çıkış diğerinin merdivenle çıkış olduğunu söyledi. Merdivenin kaç kat olduğunu sorunca iki kat dedi. Bizde nasılsa iki katı yavaş yavaş çıkarız kuyruk beklemeyelim diyerek boş gişeden biletleri alıp tırmanmaya başladık. Dönüşte o görevliyi aradım ama bulamadım muhtemelen benden önce iki kat dediği merdivenle çıkan birileri buldu onu. Be adam turistiz işte bilmiyoruz iki kat diyeceğine o iki katın kaç katlı apartmana denk geldiğini söylesene...Neyse başladık tırmanmaya o güneşte. Zaten ben ne kadar kaçarsam o ışınlar beni bulur tepemde parlar. Bir kat, iki kat, üç kat, dört kat bitmiyor da bitmiyor. Üstelik tıklım tıkış kalabalık. Dinlene çıka ikinci katı bulduk ama bu seferde asansör kuyruğu başladı. Öyle kolay değil Eyfel'in tepesine çıkmak. İki tur kuyrukta burada. Üstelik birbirlerinin önüne geçmeye çalışan uyanıklarda cabası. Neyse asansöre binip tepesine nail olduk. Tepede çıkanları karşılayan şampanya bardan aldığımız iki kadeh şampanya eşliğinde zirveye varışı kutladık. Zirve ve şampanyayla kendimi Nasuh Mahruki gibi hissetmeye başladım. Muhteşem bir manzara. Tüm Paris ayağımızın altında. Demirlere bağlanmış onlarca kilit. Sevdiklerine kavuşmak için kilitliyorlarmış aşıklar. Bir tür dilek kiliti. Etrafı seyredip fotoğrafları çektikten sonra sıra inişe geldi. Aynı işkence inişte devam etti. Asansör kuyruğu yine öne atlayanlar. En sonunda Sri Lanka'lı klanı söylenene söylene kuyruğa soktum :) Sonunda yere indik ve kendimizi bir restorana atıp buz gibi biraları söyledik. Paris'te ki günlüğüme Bir Paris Kabusu olarak not ettim Eyfel'i bir daha yapılmayacakların altına.Gel de Maupassant'a hak verme. Adam görmemek için yıllarca tepesindeki restoranda yemek yemiş :). Nasıl çıktıysa her gün...


Eyfel'i atlattıktan sonra ertesi gün Louvre'a gitmeye karar verdik. Oranında çok kalabalık olduğunu kuyruk olduğunu öğrendikten sonra sabah erkenden gittik. Evet kuyruk var evet kalabalık ama düzenli. İnsanlar sırayla alınıyor ve bilet almak almak için bir sürü gişe var. Fazla beklenmiyor ve kimse kimsenin önüne atlamıyor. Buranın en talep gören kişisi Louvre'un kraliçesi Mona Lisa. Herkes önünde toplanmış fotoğrafını çekiyor. O da manalı manalı gülümsüyor ziyaretçilerine. 



Louvre devasa muhteşem bir müze. Detaya girildiğinde bir haftada bitecek gibi değil. Binlerce eser her gün dünyanın dört bir yanından gelen insanları karşılıyor. Salon salona açılıyor, çağlar çağlara, uygarlıklar uygarlıklara...İnsan kendini kaybediyor tabloların, heykellerin arasında ve sonunda bir ses sizi kendinize getiriyor ve büyü bozuluyor : "Hadi anne yaaa ne zaman gideceğiz buradan yorulduk." 




İkinci kata çıkışta kanatlarını açmış bir melek karşılıyor ziyaretçileri. Işığa doğru gidiyorsunuz gibi bir his yayılıyor insanın içine :) Tavan işlemelerini izlemekten benim boynum ağrıdı doğrusu, yapanı ve restore edenleri düşünemiyorum. 





Paris Louvre derken Dan Brown'un bol bol kulaklarını çınlattık ve kendimizi St. Sulpice Kilisesi'nin içinde ki ruhani sessizliğinin içinde bulduk. Bir yandan vitraylardan süzülen ışık hüzmeleri bir yandan mumların titrek alevi ayrı bir gizem katıyordu Da Vinci Şifresi'nin sayfaları arasından çıkan kiliseye. 



Sırada biraz soluklanmak için Paris'in ünlü kafelerinden Les Deux Magots ve Café de Flore var. Yan yanalar zaten :) Bir zamanlar Jean Paul Sartre, Simone de Beauvoir'un oturduğu masalardan birine oturup iki kadeh şarap ısmarlıyoruz. Andre Gide, Hewingway, Prevert koyu bir sohbete dalmışlar. Sartre ve Beauvoir ise felsefi bir tartışma içindeler. "Kadın doğulmaz kadın olunur" dedi usulca ve Montparnasse'a da beklerim diye ekledi. Yok dedim oraya gelmeyim burada görüştük sana iyi uykular. 





Saint-Germain'de ufak bir yürüyüşten sonra sıra art deco tarzındaki Café de Flore'a geldi. Zamanın yazar, çizer, ressam gibi entellektüellerinin oturduğu, hararetli tartışmalara, koyu sohbetlere, amansız aşklara sahne olan bu iki kafedeki fiyatlar diğer kafelerdeki fiyatlarla aynı idi. Paris'in en eskilerinden ve en ünlülerinden biriyiz diye fiyatları tavana vurmamışlardı. Servis ise başka konu. Bize servis yapan garson yaşlı bir adamdı. Siyah kıyafetleri ve beyaz ütülü önlükleri ile bir Paris klasiği idi diyebilirim. Bizdeki beş yıldızlı otellerde ancak böyle servis elemanları vardır. 

Sokaklarına turladıktan sonra Paris'i bir de Seine'in üzerinden görmek lazım dedik ve kendimizi bir tekneye attık. "Sous le pont de Mirabeau coule Seine et nos amours" demiş Guillaume Appolinaire. Mirabeau köprüsünün altından akar Seine ve aşklarımız...Evet aşk şehri Paris'ten kim bilir kaç kişinin aşkı akıp gitmiştir bu güne kadar...



Veee Paris'in dükkanlarına geldi sıra...Kitapçıları, çikolatacı, resim ve gravür satan sokakların arasında gizlenmiş küçük sürprizleri. 



Kitapçıları derken işte burada duruyorum ve bizimkiler daha güzel diyorum ama fotoğraflamadan da edemiyorum.  Robinson Crusoe, Alkım, D&R, Remzi, Homer, Kabalcı vs...Ayrıca raflarda Orhan Pamuk ve Yaşar Kemal'in çevirilerini görmekte çok hoşuma gidiyor doğrusu. 


Gravür satan dükkanlardan birinin içine giriyorum. Birbirinden güzel gravürler süslüyor duvarları. Fiyat etiketleri ise o güzelliğin hakkını veriyor. Yağlı boya tablolar da aynı şekilde. Alıcı buluyorlar ki buradalar diye düşünerek girdiğim gibi çıkıyorum dışarı. Biraz daha kalsam kredi kartımda limit kalmayabilir buralarda.

Bir çikolata dükkanına rastlıyorum yürürken. Ziyaret etmeden es geçilemez önünden. Hele ki çocuklarla yürürken. Çocuklar bahane mi yoksa? :) 




Ve bir çiçekçi dükkanı çıkıyor önüme tüm sempatikliği ile. "Au nom de la rose" adı. Bir çiçekçi dükkanına konulabilecek en güzel ismi koymuşlar bence. Gülün adına...Aklıma Moos'un ünlü parçası geliyor. Taparcasına sevdiği kadına söyledikleri. 


"Au nom de la rose
Mon amie la femme
Prete-moi ton coeur
Pour ecrire des choses
A celle qui m'attend au ciel et que j'adore..."

Şarkıyı mırıldanarak yürüyorum eve doğru omuzlarıma çöken günün mutlu yorgunluğu eşliğinde...

Rüyalar alemine dalmadan önce bir kez daha gelirsem yapacaklarımı ve yapmayacaklarımı yazıyorum deftere...

Eyfel mi ? Bir kez daha asla...
Paris bir kez daha yazın mı ? Asla...Sonbahar ama kış tercihim. Karlı bir Paris kaçamağı fena olmaz doğrusu :)
Montmartre her zaman defalarca
Champs-Elysée illa ki 
Opera tabi kii
Saint-Germain mutlaka
Veee gitmek isteyip te zamanın yetmediği diğer yerler illa ki...